Ελληνική γλώσσα και ελληνικό αλφάβητο : πηγές έμπνευσης για εκατοντάδες γλώσσες ανά τον κόσμο

Η κ. Κωνσταντίνα Παπακοσμά - Λεπίδα καθηγήτρια Αγγλικής φιλολογίας γράφει για τις γλώσσες στον κόσμο με κυρίαρχη την Ελληνική.

Είναι ευρέως γνωστό ότι η γλώσσας μας αποτελεί βάση για πολλές υπάρχουσες γλώσσες και ότι αρκετές γλώσσες έχουν δανειστεί λέξεις από τα ελληνικά ( για παράδειγμα, ένας μεγάλος αριθμός ιατρικών ορών στα αγγλικά προέρχονται από την ελληνική γλώσσα). Για εμάς που έχουμε τα ελληνικά ως μητρική γλώσσα, είναι αδύνατο να ακούσουμε την χροιά των ελληνικών.

Έτσι ακούγοντας την γερμανική ή την ιταλική γλώσσα λέμε για την πρώτη ότι είναι 'βαριά' και 'σκληρή' γλώσσα και για την δεύτερη ότι είναι μια 'τραγουδιστή' γλώσσα επειδή έτσι ηχούν στα αυτιά μας. Ενώ τα ελληνικά μας ακούγονται ίδια χωρίς κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό γνώρισμα. Ίσως το φαινόμενο αυτό οφείλετε και στο γεγονός ότι την ελληνική γλώσσα την κατανοούμε ενώ τις ξένες γλώσσες όχι.

Ποια είναι όμως αυτά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχει η γλώσσα μας και αυτόματα την διαφοροποιούν από τις υπόλοιπες γλώσσες του κόσμου?

• Τα ελληνικά θεωρούνται μια από τις παλαιότερες ευρωπαϊκές γλώσσες με προφορική παράδοση 4.000 χρόνων και γραπτή παράδοση περίπου 3.000 χρόνων. Η εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας κατά το πέρασμα των χιλιετών χαρακτηρίζεται από την ισχύ της κατά τη διάρκεια της χρυσής εποχής της αρχαιότητας στην Αθήνα κα της δημοκρατίας. Η χρήση της ως 'lingua franca', δηλαδή ως κοινή γλώσσα, σε όλη την επικράτεια της Μέσης Ανατολής, που διαδόθηκε από την Μέγα Αλέξανδρο και τους διαδόχους του μέχρι και την Ινδία κατά τη διάρκεια της Ελληνιστικής περιόδου.

Η προσαρμογή των ελληνικών ως γλώσσα της τότε-νέας θρησκείας του Χριστιανισμού. Η χρήση τους ως επίσημη γλώσσα της Ανατολικής Ρωμαίικής Αυτοκρατορίας και η ανακήρυξη τους ως γλώσσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά αποδεικνύουν την άρρηκτα συνδεδεμένη σχέση της ελληνικής γλώσσας με την αρχαιότητα όχι μόνο στον ελληνικό κόσμο αλλά και στον κόσμο πέρα της Ελλάδας.

• Οι Έλληνες ήταν οι πρώτοι Ευρωπαίοι που έμαθαν να γράφουν με αλφάβητο και από αυτούς η αλφαβητική γραφή εξαπλώθηκε στην υπόλοιπη Ευρώπη με τελικό αποτέλεσμα την ενσωμάτωση της σε όλα τα ευρωπαϊκά αλφάβητα.
• Το ελληνικό αλφάβητο προήλθε από το Φοινικικό περίπου 3.000 χρόνια πριν. Τα ελληνικά αποτελούν το πρώτο αλφάβητο που χρησιμοποιεί γράμματα για τα σύμφωνα και τα φωνήεντα. Πριν από την δημιουργία του ελληνικού αλφαβήτου, μόνο τα σύμφωνα γραφόντουσαν.
• Τα ελληνικά, όπως ξέρουμε, γράφονται από τα αριστερά στα δεξιά. Όμως, δεν ίσχυε πάντα αυτό. Στην αρχή μπορούσαν να γραφούν από τα δεξιά στα αριστερά ακόμη και με εναλλασσόμενες κατευθύνσεις γραφής σε κάθε σειρά.
• Η ελληνική γλώσσα έχει επιδράσει σε μεγάλο βαθμό εκατοντάδες γλώσσες. Περίπου το 12% του λεξιλογίου της αγγλικής γλώσσας, κυρίως τεχνικοί και επιστημονικοί όροι, προέρχονται από τα ελληνικά. Σχεδόν κάθε αγγλική λέξη που ξεκινά με το πρόθημα ph- έχει ελληνική προέλευση ( για παράδειγμα, Philosophy και Philanthropy, φιλοσοφία και φιλανθρωπία αντίστοιχα). Τα προθήματα poly, chrono, auto και micro και οι καταλήξεις phobia, meter, gram και graph που χρησιμοποιούνται σε διάφορες αγγλικές λέξεις, επίσης προέρχονται από τα ελληνικά.
• Η αγγλική λέξη alphabet ( αλφάβητο) προέρχεται από τα ονόματα των δυο πρώτων γραμμάτων του ελληνικού μας αλφαβήτου : alpha (άλφα) και bet (βήτα).